Σηκώστε το χέρι σας αν απλώς «ξέρετε» ότι θα αποτύχετε αν προσπαθήσετε να φάτε διαισθητικά. Ίσως να είχατε ήδη αυτή την εμπειρία.
Η διαισθητική διατροφή είναι ένας τρόπος για να θεραπεύσετε τη σχέση σας με το φαγητό. Ερευνητικές μελέτες υποδεικνύουν ότι αυτή η προσέγγιση της διατροφής χωρίς δίαιτα μπορεί να επιφέρει πολλαπλές θετικές αλλαγές, όπως καλύτερη εικόνα σώματος, λιγότερες διαταραχές στη διατροφή, βελτιωμένη αρτηριακή πίεση και πιο σταθερό βάρος. Ωστόσο, συχνά αντιμετωπίζεται με καχυποψία τόσο από ιατρούς όσο και από τον απλό κόσμο. Φάτε όταν πεινάτε και ό,τι θέλεε, αντί για αυτό που «πρέπει» να φάτε; Έχετε τρελαθεί;
Η εγκατάλειψη της δίαιτας είναι μια μη γραμμική διαδικασία και το χρονοδιάγραμμα μπορεί να διαφέρει από άτομο σε άτομο. Ένα από τα κλειδιά της Διαισθητικής Διατροφής είναι η ευελιξία στο φαγητό. Όταν προσπαθείτε να ακούσετε με ειλικρίνεια το σώμα σας, τότε μόνο μπορείτε να εξασκήσετε την διαισθητική διατροφή σωστά. Δεν μπορείτε να αποτύχετε σε καμία περίπτωση. Αλλά πρέπει να μη το κάνετε, προσπαθώντας να φιλτράρετε τα πάντα μέσα από την φιλοσοφία της δίαιτας.
Τι λοιπόν πρέπει να προσέξετε;
1. Να μην αντιμετωπίσετε τις αρχές της διαισθητικής διατροφής ως αυστηρούς κανόνες που πρέπει να επιβληθούν.
H διαισθητική διατροφή βασίζεται σε δέκα βασικές αρχές. Αυτές περιλαμβάνουν αρχές που συμβάλλουν στην αύξηση της διατροφικής ευελιξίας. Θα ήταν ειρωνικό αν αυστηροί κανόνες προσπαθούσαν να διδάξουν την ευελιξία, δεν θα ήταν; Γι’ αυτό είναι οδηγίες, όχι εντολές.
Μία από τις πιο κοινές παρεξηγήσεις σχετικά με τη Διαισθητική Διατροφή είναι ότι πιστεύετε ότι μπορείτε να φάτε μόνο όταν είστε πεινασμένοι και πρέπει να σταματήσετε όταν είστε χορτάτοι. Αυτό αντανακλά την Αρχή #2: αναγνωρίστε την πείνα σας… κάπως. Τι συμβαίνει τότε, αν τρώτε όταν δεν είστε πεινασμένοι; Μια μη ευέλικτη διατροφική νοοτροπία θα φωνάξει πως κάνατε τεράστιο λάθος. Αυτό μπορεί να προκαλέσει την υπερκατανάλωση τροφής, με την λογική ότι “τι στο διάολο, το χάλασα ήδη, γι’ αυτό ας συνεχίσω”. Αυτή είναι η πεμπτουσία της νοοτροπίας της δίαιτας, με τους αυστηρούς κανόνες της που σας οδηγούν να ξεκινάτε μια νέα προσπάθεια κάθε Δευτέρα.
Στην πραγματικότητα, η αξιολόγηση της πείνας σας είναι μόνο ένα κομμάτι της διαδικασίας. Επιτρέπεται να τρώτε ακόμα κι αν δεν είστε σωματικά πεινασμένοι. Επειδή είστε ενήλικες, και αυτό είναι μέρος της συμφωνίας για τους ενήλικες. Η ίδια ακαμψία μπορεί να εφαρμοστεί και στο ερώτημα πότε πρέπει να σταματήσετε να τρώτε: Τι συμβαίνει εάν δεν σταματήσετε να τρώτε όταν είστε χορτάτοι; Εάν συνήθως ζυγίζατε ή μετράγατε τις μερίδες φαγητού σας, μπορεί να είναι δύσκολο να αντιληφθείτε τα σωματικά σημάδια πληρότητας.
Αυτό είναι ένα εξαιρετικό θέμα που πρέπει να προσεγγίσετε με περιέργεια, όχι με κρίση. Ακόμα και έμπειροι στο συγκεκριμένο θέμα άνθρωποι, μπορεί να παραφάνε, γιατί κάποιο φαγητό τους ενθουσίασε ή γιατί δεν υπολόγισαν καλά, δεν υπάρχει κάποιο μαγικό επίπεδο πληρότητας που πρέπει να επιτύχετε. Είναι απλά θέμα ημέρας. Κι αν τυχόν όντως παραφάτε, αυτό δεν σημαίνει τίποτα για την προσπάθεια ή την αξία σας. Βρείτε τι μπορείτε να κάνετε για να νιώσετε καλύτερα (να πάτε μια βόλτα για να χωνέψετε, να πιείτε μια σόδα ή λίγο νερό με μηλόξυδο) κι αποδεχτείτε πως κάποιες φορές, απλά θα συμβαίνει να τρώτε παραπάνω από όσο χρειάζεστε.
Αντί να πείτε, «αμάν, το έκανα ξανά» ή «λοιπόν, έχω ήδη καταστρέψει τη μέρα – ας φάω και ό,τι άλλο βρω», πείτε «αυτό είναι άβολο, αλλά μπορεί να συμβεί και δεν σημαίνει τίποτα». Δεν χρειάζεται να φάτε λιγότερο την επόμενη μέρα, ούτε να γυμναστείτε περισσότερο. Απλά συνεχίστε την ζωή σας σαν να μη συνέβη τίποτε.
2. Προσπαθήστε να μην χρησιμοποιήσετε την διαισθητική διατροφή ως μέθοδο απώλειας βάρους.
Ναι, ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που τρώνε διαισθητικά τείνουν να έχουν χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος και ναι, είναι πιθανό να χάσετε βάρος τελικά. Ωστόσο, η Διαισθητική Διατροφή έχει να κάνει με τις πεποιθήσεις, τις στάσεις και τις συμπεριφορές σας γύρω από το φαγητό. Η απώλεια βάρους μπορεί ή μπορεί και να μην προκύψει. Κάθε φορά που βλέπετε την απώλεια βάρους ως αναμενόμενο αποτέλεσμα της Διαισθητικής Διατροφής, σημαίνει ότι οι αρχές έχουν παραβιαστεί.
Ναι, αλλά εάν η απώλεια βάρους δεν είναι εγγυημένη ή ακόμη και στόχος, τότε γιατί να ασχοληθείτε; Διότι, όσο κι αν αυτή την στιγμή πιθανά σας φαίνεται τρελό, η απώλεια βάρους δεν είναι το κλειδί για την ευτυχία, ούτε καν για την υγεία. Το διαισθητικό φαγητό βοηθά στην αύξηση της αίσθησης ευεξίας και στη μείωση του άγχους γύρω από το φαγητό που σας οδηγεί σε συχνή υπερκατανάλωση τροφής ή ακόμα και σε υπερφαγικά επεισόδια. Η αυξημένη ευεξία είναι πιο σημαντική από το βάρος και ναι, μη κουνάτε τα κεφάλια σας, είναι.
3. Μην αντιμετωπίσετε την διαισθητική διατροφή ως δικαιολογία για να τρώτε τα πάντα χωρίς όρια
Η κουλτούρα της δίαιτας έχει στην βάση της διαχωρισμό τροφών σε καλές ή κακές, επιθυμητές ή μη αποδεκτές, υγιεινές ή μη υγιεινές. Οι αρχάριοι στην διαισθητική διατροφή συχνά υποθέτουν ότι αν δεν προσέχουν τι τρώνε, θα είναι εκτός ελέγχου. Ότι αν δεν βάλουν την τέλεια διατροφή στην κορυφή των προτεραιοτήτων τους, θα συνεχίσουν να τρώνε φρικτά. Και ότι αν εγκαταλείψουν τη δίαιτα/την καθαρή διατροφή/κλπ, αυτό θα σημαίνει πως έχουν πάψει να νοιάζονται για τον εαυτό σου.
Αλλά ειλικρινά, η διαισθητική διατροφή δεν έχει καμία σχέση με όλα αυτά. Η έξοδος από τον κόσμο της δίαιτας δεν σημαίνει πως θα τα αφήσετε να γίνουν όλα χαοτικά. Σημαίνει απλά πως θα επιτρέψετε στον εαυτό σας, να είναι.. ο εαυτός του.
Κατά ειρωνικό τρόπο, το να προσπαθείτε να έχετε τον απόλυτο έλεγχο στο τι τρώτε οδηγεί συχνά σε υπερκατανάλωση τροφής, μεγάλη λαχτάρα για απαγορευμένα τρόφιμα, ακόμη και σε υπερφαγία. Το να βασίζεστε στη δύναμη της θέλησης και να είστε «καλοί» είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να διατηρήσετε θέση ισχύος απέναντι στο φαγητό.
Όταν μεταβείτε σε μια προσέγγιση χωρίς δίαιτα, μπορεί αρχικά να τρώτε πολλά γλυκά και άλλα απαγορευμένα τρόφιμα. Αυτή είναι μια προσωρινή αντίδραση στον μακροχρόνιο περιορισμό. Με τον καιρό, αυτά τα προηγουμένως “άτακτα” τρόφιμα χάνουν τη γοητεία τους. Τότε είναι που μπορείτε να έχετε μπισκότα στο ντουλάπι και να ξεχάσετε ότι είναι εκεί αφού φάτε μερικά. Συμβαίνει όταν συνειδητοποιήσετε πως τα έτοιμα κρουασάν που τρώγατε στα κρυφά δεν έχουν τελικά και τόσο ωραία γεύση, οπότε και σταματάτε να τα αγοράζετε.
Η υπομονή δεν είναι μέρος της κουλτούρας της δίαιτας, στην οποία, οι τίτλοι φωνάζουν για απώλεια 10 ή περισσότερων κιλών σε λίγες μέρες. Γι’ αυτό, κατά τη γνώμη μου, η πιο σημαντική αρχή της Διαισθητικής Διατροφής είναι η πρώτη: Απόρριψη της νοοτροπίας της δίαιτας. Όταν το καταφέρετε ατό, τότε όλες οι άλλες αρχές είναι πολύ πιο εύκολο να κατανοηθούν.
4. Το διαισθητικό φαγητό ΔΕΝ αφορά μόνο την πείνα και την πληρότητα
Η συνειδητοποίηση της πείνας και της πληρότητας είναι μόνο δύο από τις δέκα αρχές της διαισθητικής διατροφής. αποτελούν ένα μέρος του ευρύτερου συνόλου. Το να ακολουθείτε μια δίαιτα αυστηρά βασισμένη στα σημάδια πείνας και πληρότητας είναι ακριβώς αυτό: μια δίαιτα. Μόλις εφαρμόσετε οποιοδήποτε αυστηρό κανόνα για το τι ή το πότε τρώτε, η κουλτούρα της δίαιτας επανέρχεται στο προσκήνιο. Οι ενδείξεις πείνας και πληρότητας είναι εξαιρετικά αποχρώσεις και εμπίπτουν σε ένα ευρύ φάσμα. Υπάρχουν πολλές φορές που είναι λογικό να φάτε όταν δεν πεινάτε ή όταν είστε χορτάτοι, γιατί πχ δεν θα μπορείτε να ξαναφάτε για αρκετές ώρες (επειδή θα ταξιδεύετε) ή επειδή προέκυψε μια έκτακτη κοινωνική εκδήλωση, στην οποία θέλετε να φάτε για την παρέα. Αυτό δεν ισοδυναμεί με αποτυχία και δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως προσωπική σας αδυναμία ή ως απόδειξη της αναξιότητας ή των ικανοτήτων σας.
5. Η διαισθητική διατροφή δεν είναι το ίδιο με την ενσυνείδητη διατροφή (mindful eating)
Αν και μοιράζονται κάποιες ομοιότητες, η ενσυνείδητη διατροφή περιλαμβάνει μόνο ένα μικρό μέρος της διαισθητικής διατροφής. Η ενσυνείδητη διατροφή περιλαμβάνει ενδείξεις ικανοποίησης, τροφής και πείνας/κορεσμού, αλλά γενικά εφαρμόζεται κυρίως ως στρατηγική για απώλεια βάρους. Με συστάσεις όπως να μασάτε 20 φορές, να τρώτε μικρές μπουκιές και να επιλέγετε μέτριες μερίδες, η ενσυνείδητη/ προσεκτική διατροφή συνδέεται άμεσα με την κουλτούρα της δίαιτας. Παρακάμπτει τις σημαντικές αρχές της διαισθητικής διατροφής, όπως είναι η απόρριψη της νοοτροπίας της δίαιτας, ο σεβασμός του σώματός σας, η χαρούμενη κίνηση, η ήπια διατροφή και η συναισθηματική διατροφή. Η εξάσκηση της επίγνωσης είναι ένα ουσιαστικό εργαλείο στη διαισθητική διατροφή, αλλά δεν είναι ο μόνος παράγοντας που έχει σημασία.
Cover Photo by Efe Kurnaz on Unsplash
Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση/αντιγραφή ή άλλη χρήση, χωρίς ξεκάθαρη αναφορά αυτού του δικτυακού τόπου ως πηγή του κειμένου.
ΠΡΟΣΟΧΗ: ΟΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΕ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΙΣΤΟΤΟΠΟ, ΕΧΟΥΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΚΟΠΟ ΚΑΙ ΔΕΝ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΤΟΥ ΓΙΑΤΡΟΥ ΣΑΣ. ΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΔΕΝ ΠΑΡΕΧΕΙ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ, ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ. ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΠΟΥ ΕΚΦΡΑΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΔΕΝ ΣΤΟΧΕΥΟΥΝ ΣΤΗΝ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΜΒΑΤΙΚΩΝ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ. ΕΑΝ ΕΧΕΤΕ ΚΑΠΟΙΑ ΣΟΒΑΡΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ Ή ΘΕΜΑ ΥΓΕΙΑΣ, ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΕΙΤΕ ΤΟΝ ΙΑΤΡΟ ΣΑΣ
